Một cách để trì hoãn ham muốn lao vào những thói quen xấu, những sự thoả mãn vui thú nhất thời, thay vì thực hiện những điều có ích nên làm.
Hãy bắt đầu với một thói quen mà không ít người mắc phải: Cầm điện thoại lên định xem 10 phút, nhưng 1-2 tiếng đồng hồ trôi qua. Đáng ra cần phải đi ngủ sớm, đáng ra cần phải hoàn thiện nốt task này.
Câu hỏi đặt ra là: Bạn đã bao giờ quan sát toàn bộ “chu trình” của hành động này chưa?
Đúng, nó có hẳn một chu trình. Và chỉ khi nào bạn quan sát và nắm được chu trình của riêng mình, bạn mới có khả năng dừng nó lại.
Ví dụ, thói quen lướt điện thoại của mình thường có “chu trình” như thế này:
👉 Bắt đầu bằng Nhu cầu/ Mong muốn: Mình cảm thấy hơi chán với công việc, làm mãi không ra, hoặc không hứng thú với một số task, hoặc không có việc gì làm (không có plan). Thì mình sẽ “tự động” sờ tay lấy điện thoại, check noti xem có gì “thú vị” hơn không.
🤔 Suy nghĩ: Mình sẽ chỉ xem một tí thôi, 5-10 phút thôi. Nhiều khi nhận ra mình đang xem quá giờ nhưng mấy thứ đang xem hấp dẫn quá mình vẫn cố chấp xem tiếp đi cho hết đã. Sau đó 1-2 tiếng đồng hồ trôi qua thì mình nghĩ: “Ôi lại thế nữa rồi, từ mai mình sẽ khác”.
🧘♀️ Cảm giác trên cơ thể: Lúc này thường cơ thể mình khu vực cổ vai gáy sẽ thấy hơi căng, mình sẽ muốn ra giường ngả lưng một chút để thư giãn hoặc 2 tay tựa lên bàn cầm điện thoại xem cho thoải mái. Sau khi xem một lúc thì mình sẽ phát hiện ra và cảm thấy áy náy vì đã tốn thời gian vô bổ, khi này đầu mình sẽ hơi căng, ngực hơi lăn tăn, hơi thở cũng sâu và dài hơn để chuẩn bị “thoát mode”.
🫶 Cảm xúc: Mình sẽ thấy thoải mái, nhẹ nhõm, một chút tò mò, thú vị… vì chuẩn bị được kiểm tra noti. Sau khi kiểm tra noti mà không thấy có gì thì sẽ thất vọng. Lúc này có thể là sẽ bỏ điện thoại xuống luôn. Hoặc mở newfeeds ra xem, tới newfeeds thì sẽ có nhiều bản tin hấp dẫn mà mình thích xem hiện lên, mình sẽ bị cuốn vào đó. Sau đó một lúc thì áy náy, tội lỗi, hơi thất vọng vì đã tốn thời gian làm việc vô bổ.
Để có thể phá vỡ chu trình đó, bạn “chỉ việc” quan sát và nắm bắt/ aware được bản thân ở bất cứ giai đoạn nào.
Ví dụ khi bạn bắt đầu có nhu cầu/ mong muốn relax/ tìm thứ gì đó thú vị… Bạn phát hiện ra: “À mình lại chuẩn bị cầm điện thoại lướt vô tội vạ rồi đó. Để hẹn giờ 5 phút cho chắc.” Hoặc plan further, tìm những cách khác để giải quyết sự “nhàm chán”.
Khi đã lỡ bắt đầu rồi, bạn có thể bất chợt cảm nhận được cảm giác nào đó trên cơ thể, cảm xúc, suy nghĩ thường có… và “biết ngay”/ “phát hiện ra” mình đang lướt điện thoại lố giờ. Chúc mừng bạn đã trở về “thực tại”. Lúc này bạn có thể sẽ suy tính rồi quyết định dừng lại.
Không chỉ việc lướt điện thoại lố giờ, mà cả những thói quen khác cũng có thể áp dụng cách này. Tìm ra “chu trình” của chúng: nhu cầu, cảm xúc, suy nghĩ, cảm giác trên cơ thể. Để có biện pháp đối phó, ngăn chặn từ trước, hoặc ra quyết định dừng chúng lại. Càng quan sát nhuần nhuyễn thì những thói quen auto ấy càng được cắt đứt nhanh.
Nói là “chỉ việc” nghe có vẻ đơn giản nhưng mà thực ra cũng không đơn giản lắm với những ai chưa từng thực tập quan sát.
Anw, hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân.
